Fibroadenoma

Fibroadenoma (ไฟโบรอะดีโนมา) เนื้องอกธรรมดาที่พบบ่อยที่สุด

8 ใน 10 ก้อนที่พบในหญิงวัยเจริญพันธุ์ คือ fibroadenoma ในเมื่อเจอบ่อย เรามาทำความรู้จักมันกันครับ

เจอบ่อยที่สุด แล้วมีโอกาสเป็นมะเร็งได้มั้ย

ก่อนอื่นต้องบอกว่า มะเร็งก็คือเนื้องอกชนิดนึง เค้าเรียกว่าเนื้องอกชนิดร้ายแรง ปกติแล้วเรามักจะบอกว่าเมื่อไหร่เป็นเนื้องอก เมื่อนั้นมีโอกาสเป็นมะเร็ง

แต่ fibroadenoma ซึ่งเป็นเนื้องอกที่พบบ่อยที่สุด กลับมีโอกาสเป็นมะเร็งน้อยมาก

เพราะอะไร มาทำความเข้าใจแบบลึกซึ้งตามสไตล์ ถนะรักษ์ กันครับ

ก่อนอื่นเราซักซ้อมกันอย่างนี้ก่อนนะครับ มะเร็งเต้านมเกือบทั้งหมดเกิดขึ้นมาจากเซลล์เยื่อบุท่อน้ำนม และต่อมน้ำนม

ซึ่ง fibroadenoma เนี่ย ได้ชื่อมาจากส่วนประกอบของมัน fibro กับ adenoma

Fibro มาจาก fibrous แปลว่า พังผืด หมายถึงเนื้อเยื่อเกี่ยวพันรอบๆท่อน้ำนมและต่อมน้ำนม

Adenoma มาจากคำว่า adenoma นั่นแหละ แปลว่าต่อม หมายถึงทั้งต่อมน้ำนมและท่อน้ำนม

ทีนี้ เอาไงดี Fibroadenoma เป็นเนื้องอก

เป็นเนื้องอก = มีโอกาสเป็นมะเร็ง

มะเร็งเต้านมเกิดจากเซลล์เยื่อบุท่อน้ำนม

เนื้องอกชนิด Fibroadenoma ก็มีท่อน้ำนม และต่อมน้ำนม

อ้าว องค์ประกอบครบ 

แล้วเอาที่ไหนมาพูดว่า fibroadenoma ไม่กลายเป็นมะเร็งเต้านม

จำบทแรกได้มั้ยครับ

เนื้องอกทุกชนิดเกิดจากการกลายพันธุ์รวมทั้งมะเร็งด้วย

แต่

Fibroadenoma มาจากเซลล์ของเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน

หมายถึงมันไม่ใช่เซลล์ของต่อมน้ำนมหรือท่อน้ำนม

เป็นเซลล์ที่เป็นโครงสร้างของเต้านม อยู่รอบๆท่อน้ำนมและต่อมน้ำนม

ให้นึกภาพเหมือน ท่อน้ำนมและต่อมน้ำนมเหมือนพวงองุ่น ลอยอยู่ในเนื้อที่ล้อมรอบซึ่งก็คือเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน

การเกิดการกลายพันธุ์ของเซลล์พวกนี้ 

ก็เลยจะล้อมรอบอยู่รอบๆท่อน้ำนม

เมื่อก้อนเนื้องอกโตขึ้น

สารเคมีที่ใช้สื่อสารระหว่างเซลล์ของเนื้องอก fibroadenoma เอง (signaling molecules)

จะชักนำให้เซลล์รอบๆข้างแบ่งตัว เจริญเติบโตไปพร้อมๆกัน

มันก็เลยพลอยกระตุ้นให้ท่อน้ำนมและต่อมน้ำนมที่ถูกล้อมรอบอยู่ โตขึ้นไปด้วย

สุดท้ายมันก็เลยโตไปพร้อมๆกัน

กลายเป็นเนื้องอกที่มีทั้งเนื้อเยื่อเกี่ยวพันและท่อน้ำนม

แต่สิ่งสำคัญ คือ

มะเร็งเต้านมเกิดจากการกลายพันธุ์ของเซลล์เยื่อบุผิวท่อน้ำนม

ส่วน fibroadenoma นี้

คือการกลายพันธุ์ของเซลล์เนื้อเยื่อเกี่ยวพันรอบๆท่อน้ำนม

เพราะมีจุดกำเนิดจากเซลล์คนละชนิดกัน

โอกาสที่ fibroadenoma จะกลายเป็นเป็นมะเร็งเต้านมจึงน้อยมากๆๆๆๆ

99.99% ไม่กลายเป็นมะเร็งเต้านม

สรุป fibroadenoma เป็นเนื้องอกของเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน

เป็นการกลายพันธุ์ของเซลล์ เนื้อเยื่อเกี่ยวพัน

ท่อน้ำนมและต่อมน้ำนม ถูกดึงมาอยู่ด้วยเฉยๆ ไม่ได้กลายพันธุ์

เพราะฉะนั้น เนื้องอก fibroadenoma ธรรมดา จะไม่กลายเป็นมะเร็ง

ส่วน fibroadenoma พิเศษใส่ใข่ 2 ฟอง ที่กลายเป็นมะเร็งได้ อย่าไปพูดถึงมันเลยครับ เนื้อหายาวมากแล้ว 

เจอน้อยยยยยยย เอาไว้เจอค่อยมาถามหมอละกันครับ

ดังนั้น ถ้าแพทย์บอกว่าเป็น fibroadenoma ไม่ต้องตกใจครับ เพียงติดตามตรวจตามนัด ก็เพียงพอแล้ว

ปล. สำหรับคนที่เจาะชิ้นเนื้อ (CNBx) แล้วผลเป็น fibroadenoma

ยังต้องติดตามความเปลี่ยนแปลงของก้อนทุก 6 เดือน เป็นเวลา 2–3 ปี โดยมีเหตุผลสำคัญดังนี้

1. เนื้องอกยังสามารถโตขึ้นได้ แม้ไม่ใช่มะเร็ง

เพราะ fibroadenoma เป็นก้อนที่ตอบสนองต่อฮอร์โมนในร่างกายได้ ก้อนบางรายอาจคงที่ แต่บางรายอาจโตขึ้นอย่างช้า ๆ จึงต้องติดตามทิศทางการเติบโต

2. การเจาะชิ้นเนื้อเป็นตัวอย่าง “บางส่วนของก้อน” 

แม้จะสุ่มเจาะในหลายตำแหน่งเพื่อเพิ่มความแม่นยำ แต่ไม่ได้ตรวจทั้งก้อน การติดตามจะช่วยให้มั่นใจว่าก้อนยังปลอดภัยเสมอ หากก้อนมีการโตเร็ว หรือรูปร่างผิดปกติมากขึ้น อาจจำเป็นต้องตรวจซ้ำเพื่อความปลอดภัย

3. การพิจารณาความเข้ากันได้ของรูปร่างก้อนและผลชิ้นเนื้อ

ภาพแมมโมแกรม/อัลตราซาวด์ ต้อง “สอดคล้องกัน” กับผลชิ้นเนื้อ ทั้งสองอย่างต้องอยู่ในทิศทางเดียวกัน หรือเข้ากันได้ หากไม่สอดคล้องกันอาจจำเป็นต้องเอาทั้งก้อนออกมาตรวจ เช่น ถ้าก้อนน่าเกลียดแต่ผลเจาะออกมาเป็นเนื้องอกธรรมดา กรณีนี้จะถือว่าผลขัดแย้งกัน การรักษาจะยังไม่จบ-ต้องเอาทั้งก้อนออกมาตรวจ

4. บางชนิดของเนื้องอก benign อาจมีลักษณะคล้ายกันในช่วงแรก

เช่น fibroadenoma VS phyllodes tumor การติดตามพฤติกรรมของก้อน 6 เดือนต่อครั้งคือ “วิธีที่ปลอดภัยที่สุด” ในการยืนยันว่าก้อนยังปลอดภัยจริงๆ

5. แนวทางเวชปฏิบัติสากล (Standard guideline) ก็แนะนำให้ติดตาม

ไม่ใช่เพราะ fibroadenoma จะกลายเป็นมะเร็ง แต่เพราะการติดตามช่วยให้เราเห็นการเปลี่ยนแปลงตั้งแต่เนิ่น ๆ และรักษาได้โดยไม่ต้องคาดเดา