ถุงน้ำในเต้านม (Breast cyst) เป็นความผิดปกติที่พบบ่อยในผู้หญิงทุกวัย
Cyst (ซีสต์) แปลว่าถุง
ในเต้านม หมายถึง “ถุงน้ำ” ซึ่งมีได้หลายแบบ
ได้แก่ ถุงน้ำธรรมดา (simple cyst), ถุงน้ำมีปัญหา (complicated cyst) และ ถุงน้ำซับซ้อน (complex cyst)
ปัญหาคือ คนไทยส่วนใหญ่ถ้าได้ยินหมอบอกว่า “เป็นซีสต์” เกือบร้อยทั้งร้อยจะใจหล่นไปที่คำว่า “มะเร็ง” ทันที
แต่จริง ๆ แล้ว ซีสต์ส่วนใหญ่ไม่ได้กลายเป็นมะเร็งเลย
มะเร็งเต้านมส่วนใหญ่เกิดจาก “ก้อนเนื้อ” ที่เซลล์เจริญเติบโตผิดปกติและกลายพันธุ์ ส่วนถุงน้ำในเต้านมส่วนใหญ่เป็นเพียง “ช่องว่าง ที่มีน้ำเข้ามาสะสม” ไม่มีเซลล์ผิดปกติ
ดังนั้นคำที่ว่า “เป็นซีสต์แล้วเป็นมะเร็ง” จึงเป็นการใช้คำผิดที่สืบต่อกันมานานครับ
คือถุงน้ำใส ไม่มีตะกอนหรือก้อนเนื้อข้างใน ผนังบาง เรียบ
มักเกิดจากความเสื่อมของหน่วยต่อมน้ำนม (TDLU) และการคั่งของของเหลวที่ระบายออกไม่หมด
ภายในถุงน้ำไม่มีเซลล์ที่กำลังแบ่งตัวอยู่ จึงไม่กลายเป็นมะเร็ง
(จำได้ไหมครับว่า มะเร็งเกิดจากการกลายพันธุ์ตอนแบ่งตัว)
คือถุงน้ำที่ขุ่น หรือมีผนังกั้นห้องบาง ๆ ข้างใน
สาเหตุที่น้ำขุ่น ส่วนใหญ่ “ไม่มีสาเหตุ” ที่แน่ชัด อาจมีวุ้นโปรตีนลอยอยู่ในน้ำเท่านั้นเอง
แต่สิ่งที่เราระแวงคือ ถ้าน้ำขุ่นเพราะมีเลือดหรือเศษเซลล์ตาย อาจมาจากเนื้องอกเล็ก ๆ หรือมะเร็งระยะเริ่มต้นที่ยังมองไม่เห็น
อย่างไรก็ตาม ถุงน้ำแบบนี้ ส่วนใหญ่ไม่มีโรคแฝงอยู่
ความเสี่ยงเป็นมะเร็งจึง น้อยกว่า 2%
ส่วนถุงน้ำที่มีผนังกั้นบาง ๆ โดยมาก “ผนังนั้นเป็นพังผืดธรรมดา” ไม่ได้มีเซลล์ที่เจริญผิดปกติ
จึงมีโอกาสเป็นมะเร็งไม่เกิน 2% เช่นกันครับ
คือถุงน้ำที่มี ผนังหนา หรือมี “ก้อนเนื้อเล็ก ๆ” อยู่ภายในถุงน้ำ
เราจะกลัวว่าผนังที่หนาหรือก้อนนั้นอาจเป็นเนื้องอก หรือมีเซลล์ที่กำลังแบ่งตัวผิดปกติ
ถุงน้ำแบบนี้มีความเสี่ยงเป็นมะเร็งมากขึ้น
โดยทั่วไปถือว่ามีโอกาสอย่างน้อย ประมาณ 10%
และจำเป็นต้อง เจาะเอาชิ้นเนื้อจากก้อนในถุงน้ำมาตรวจ เพื่อให้แน่ใจว่าไม่ได้เป็นมะเร็ง
EP. ต่อไป เราจะมาอธิบายถุงน้ำแต่ละชนิดโดยละเอียด